TARSUS AMERİKAN KOLEJİ'NİN ESKİMEYEN DEĞERİ - 1945 MEZUNU TURHAN UYGUR

Mersin'e bu  gelişimde amacım  Atatürk’lü yılların, adı efsaneleşmiş, dört dönem   Tarsus Belediye Başkanlığı yapan, Muvaffak Uygur’un yaşam hikayesine ulaşmaktı. Ancak Atatürk’le bağlantılı isimlerin kasten yok edilmeye, unutturulmaya çalışıldığı günümüzde,  bu amacımı gerçekleştirmede zorlanacağımı biliyordum. İnternette de  fazla bilgi yoktu. Uzun yıllardan beri  Mersin dışında yaşadığımız için, bana kim yardımcı olabilir diye düşünürken, aklıma Tarsus’lu eski bir dost geldi, Tarsus Amerikan Koleji Mezunlar Cemiyeti’nin simgesi,   Betül Öcal.

Sevgili Betül, veya her yaştan TAC mezununun "Betül ablası"yardım isteğime, beni çok sevindiren harika bir yanıt verdi. Muvaffak Uygur’un oğlu, Turhan Uygur, Tarsus Amerikan Koleji’nin 1945 yılı mezunlarındandı ve bilgisayarından bakarak, yazıp elime verdiği ve özenle çantama yerleştirdiğim not kağıdında telefon numarası vardı.

                      ……………………………………………………

MUVAFFAK UYGUR AİLESİ
EŞİ FİTNAT HANIM, KIZI ÜNAN,
ARKADA  DEMİR,
İKİZLER ORHAN VE TURHAN

Tarihi ve  görkemli konağın merdivenlerini tırmanırken, bu konağın duvarlarının nice tarihi olaya tanıklık ettiğini heyecanla düşündüm.

Merdiven başında Atatürk Türkiye’sinin,  Cumhuriyet kazanımlarının simgesi görünümlü,  çağdaş ev sahipleri tarafından karşılanırken, o günün benim için çok özel anılarla yükleneceğini hissettim…

TURHAN VE ORHAN UYGUR KARDEŞLER 40 GÜNLÜK İKEN BABALARI MUVAFFAK UYGUR İLE..
İKİZLERİ BİRBİRLERİNDEN AYIRMAK MÜMKÜN DEĞİL, YAŞAMLARI BOYUNCA BU BENZERLİK BİR ÇOK ÖZEL ANIYA SEBEP OLMUŞ..
1936 SENESİNDE 314 VE 315 OKUL NUMARALARI İLE TAC'YE KAYIT OLAN İKİ KARDEŞ, 1945 SENESİNDE BİRLİKTE MEZUN OLMUŞLAR...

TURHAN VE ORHAN UYGUR KARDEŞLER AYASOFYA ÖNÜNDE

Turhan Uygur beyin eşi Ayhan hanımefendi ile yıllar öncesinden tanıştığımızı hatırladık, “Türk Kadınına Seçme ve Seçilme hakkı” sağlanması amacı ile Atatürk tarafından kurulması önerilen ve Makbule Atadan hanımefendinin de önderliğinde 1927 yılında kurulan,  Türk Kadınlar Birliği’nin, ben Mersin Şubesi'nin kurucu başkanı iken, o da çok başarılı çalışmalar gerçekleştiren   Tarsus Şubesi’nin yönetim kurulu üyesi idi. 
Turhan ve Ayhan Uygur çiftinin iki oğlan ve bir kız olmak üzere üç evlatları var, Ali Hayati ve Kadri Uygur babalarının çiftlikle ilgili çalışmalarını üstlenmişler, kızı Çukurova Üniversitesi İngilizce bölümü mezunu, evli ve Ankara'da yaşıyor...    

Sayın Turhan Uygur ile dedesinden, babasından kalan ve hayatı boyunca kendisinin de bizzat edindiği çok değerli kitaplarla dolu kütüphanesinde ve  çalışma odasında sohbetimize başladık. 

Kütüphanede, babasının T.B.M.M'de iken bedelini ödeyerek edinme fırsatı bulduğu NUTUK'un orijinali ve Atatürk'ün önerisi ile,  meşhur din alimi  Elmalılı Hamdi Yazır'ın kaleme aldığı “ilk Kuran'ı Kerim tefsiri”  en dikkat çeken eserlerdi.   

TURHAN UYGUR HAZIRLIK SINIFINDAKİ ARKADAŞLARI İLE BİRLİKTE OKUL BAHÇESİNDE

1945 VE 1964 MEZUNU İKİ TAC'LİNİN GELENEKSEL
ABİ & KARDEŞLİĞİ
TURHAN UYGUR VE EŞİM FARUK BOZBEY 

TAC 1937-1938 ÖĞRETİM YILI
TÜM ÖĞRENCİLER VE ÖĞRETMENLER

Turhan  beyin TAC yılları 2. Dünya Savaşı’nın  içinde geçmiş. Mezun olduklarında tüm TAC  mevcudu, öğretmenleri ile birlikte,  fotoğrafta  Stickler merdivenini bile doldurmuyor.

  Ama içlerinde öyle değerler var ki, onları tanımadan ve sohbetlerini dinlemeden Tarsus'u ve TAC'yi öğrenmek mümkün değil..

Örneğin; 

• Kendini Türk'ten fazla Türk hisseden, eski yazıyı bilen, Türkçeyi çok güzel konuşan, cumartesi ve pazartesi günleri yapılan bayrak törenlerinde bir orkestra şefi gibi,  İstiklal Marşının söylenmesini yöneten ve öğrencileriyle birlikte  yüksek sesle söyleyen   TAC müdürü Mr. Woolworth'u  başka nasıl tanıyabiliriz..
• Her Cumhuriyet  Bayramı’nda, kuruluş yıldönümünü ışıklı ampuller ile okul giriş –çıkışına yazan ve Cumhuriyeti kutlayan, öğrenciler ampulleri patlatınca onlara vatan, millet, üretim ve tasarruf  nutuğu atan efsane müdürü nasıl anlayabiliriz..
• Matematik dersi öğretmeni Mrs. Woolworth'un yatılı öğrencilerle bir anne gibi ilgilendiğini, derste konuyu anlattıktan sonra "anlamayan var mı ?" diye sorduğunu, aralarında Turhan Uygur'un da olduğu, önceden örgütlenen bazı öğrencilerin "anlayamadıklarını" söylemeleri üzerine onlara evinde özel ders verdiğini nasıl bilebiliriz. Aslında konuyu anlayamadıklarını söyleyen öğrencilerin asıl amacının ikindi çayında Mrs.Woolworth'un kendilerine ikram edeceğini bildikleri pasta ve kurabiyeleri yemek olduğunu gülerek anlatan Turhan Uygur'a, gülümseyerek katılmamak mümkün mü ...
• "Yabancı Okul" olarak kabul edilen Tarsus Amerikan Lisesi’nin tüm mezunlarının mezuniyetten sonra, “ Milli Eğitim  Bakanlığı muadeleti” için,  İstanbul Erkek Lisesi'nde tekrar final ve mezuniyet sınavlarına çekildiğini nereden bilebilir ve o duyguyu nasıl yaşayabiliriz..
• Hele, kendisine tıpatıp benzeyen   ikiz erkek kardeşi Orhan Uygur ile  kendisinin yaşadığı  mizahi ikiz olaylarına nasıl ulaşabilir ve onların başından geçen olaylardan nasıl mizah üretebilir ve hala mizah zevki alabiliriz…
• Hele hele, “Türkçe ve Kültür derslerinden herhangi  birinden sınıfta kalanın, “ikmale değil,  doğrudan doğruya sınıfta kaldığını”  düşünürsek şimdiki öğrencilerin hali nice olur….

İşte tanıdığımız en eski mezun olan TAC'45 mezunu Turhan Uygur bey tüm bunları muhabbetle karışık o kadar güzel anlattı ki, TAC’64 mezunu olan eşim Faruk Bozbey ve ben O’nun  sohbet, muhabbet ve "mavra"sına doyamadık.. 

Ayrıca, Cumhuriyet yıllarında  4 dönem Tarsus Belediye Başkanı olarak görev yapmış olan babası Muvaffak Uygur beyi de çok özel anılarda tanımış olmaktan büyük bir zevk aldık..

• Tarsus  Şehir stadyumunun temelinin, yakın  geçmişte kaybettiğimiz meşhur tiyatro ve film sanatçısı Tuncel Kurtiz'in babası olan, kaymakam Vala Kurtiz ile birlikte nasıl planlandığını ve temelinin atıldığını öğrendik. Stadyumun adı, “ Vala Kurtiz Stadyumu “ olacak iken, nasıl aniden  “ Şehir Stadyumu" olduğunu nereden bilebilirdik..
• Şimdi hepimizin "Karabucak Ormanı"  olarak andığımız meşhur ormanın yaratıcısının, tanınmış  gazetecilerden Ecvet Güresin'in babası Fehmi Güresin olduğunu … Atı ve arabası olmadığı için, idealist Fehmi Güresin'in  her gün,  yaya olarak  Karabucak'a gittiğini, ağaçları elleriyle diktiğini nereden bilebilirdik..
• 1940 yıllarında  Tarsus'a gelen dünyaca meşhur şehir planlamacısı Prof. Jansen'in şehri planlarken "Tarsus'u demiryolunun kuzeyine kurun, çünkü Tarsus'un altı üstünden daha değerlidir" diye öğütler ve tavsiyeler verdiğini ve bizim bu uyarının değerini ancak  50 yıl sonra anlayabildiğimizi  nasıl öğrenebilirdik… 

TAC MEZUNİYETİNDEN SONRA MEB TARAFINDAN SINAVLA VERİLEN "DEVLET OLGUNLUK" DİPLOMASI

TAC LİSE 2. SINIFLARIN, O YIL MEZUN OLAN SINIFA VERDİKLERİ GELENEKSEL VEDA YEMEĞİ PROGRAMI VE SON SINIF ÖĞRENCİLERİNİN İMZALARI
"imzaları lise 2. sınıf öğrencisi Turhan Uygur toplamış"

NEWSLETTER

"okul tarihinde ikinci Newsletter, günümüzün kuşe kağıda basılı, renkli, fotoğraflı, uluslararası içerikli, haber dergisinin atası olmalı"

TAC OKUL MÜDÜRÜ MR. DR. MAYNARD VE EŞİ MRS MAYNARD'DAN TURHAN UYGUR'A İMZALI BİR FOTOĞRAF
16. NİSAN. 1977

TARSUS AMERİKAN KOLEJİ'NİN UNUTULMAZ EDEBİYAT DERSİ ÖĞRETMENİ HAYDAR GÖFER VE YAKIN ARKADAŞI AYDIN BOYSAN'LA BİRLİKTE MEZUNLARLA
"Turhan Uygur, sağdan ikinci"

Turhan Uygur aynı zamanda Tarsus'un ve Türkiye'nin   örnek   ve modern üreticilerinden birisi.  Faal  çalışma hayatı boyunca, tarımda reform olabilecek birçok çalışma yapmış, ticaret ve ziraat meslek kuruluşlarında  yönetici olarak  görev almış ve  Tarsus'ta modern tarımın öncülüğünü yapmış.  Çeşitli tarihlerde yurt dışında tarım konusunda  çalışmalarda bulunmuş. 
Örneğin;
  1956 yılında "4 K" organizasyonu ile Amerika Birleşik Devletleri'ne gitmiş ve orada 8 ay müddetle mesleki incelemeler ve çalışmalarda bulunmuş. Ayrıca  İsviçre ve İsrail'deki  tarım – üretim geliştirme  faaliyetlerini yakından takip etmiş ve  edindiği uluslar arası tecrübeleri Türkiye'de ve Tarsus'ta   bizzat uygulayarak hayata geçirmiş. Örneğin : Narenciyede bir nevi  "tatlı greyfurt"  diyebileceğimiz "Oroblanco" yu üretmiş ve  Türkiye'de tanınmasına öncülük etmiş. Evinde bize de ikram ettiği Oroblanco meyvesinin suyu, o kadar lezzetliydi ki tadına doyamadık..

Turhan bey TAC'li olmanın verdiği vizyon ile  tarımda çok başarılı işlere de imza atmış örnek bir çiftçi. Halen bu işleri  sevgili oğulları Kadri ve Ali Hayati Uygur yürütüyor.  

Sohbet o kadar güzeldi ki zaman su gibi akıp gitmişti. Kapıda  ev sahiplerine veda ederken, içinde 1940'lı yılların TAC'sinin ve Atatürk döneminin  Belediye Başkanı Muvaffak Uygur'a ait fotoğraf ve notlarımın olduğu çantayı özenle  sımsıkı kavradım...

 ŞUBAT 1969 TARİHİNDE İSRAİL'DEKİ ATATÜRK ORMANI'NA TURHAN UYGUR TARAFINDAN DİKİLEN AĞACIN SERTİFİKASI

  Yüreğim sevgi ve saygı dolu olarak “iyi ki varlar ve ben iyi ki onları tanıdım.” diye düşündüm. Atatürk'e  ve O'nun yetiştirdiği  Türk Gençliği'ne tekrar sonsuz sevgi ve saygı duydum.

ALBÜMLERDEN VE OBJEKTİFİMDEN SEÇMELER....

TURHAN VE ORHAN UYGUR MİSAK-I MİLLİ İLKOKULU İKİNCİ SINIF ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİLERİ
"önde oturanlardan 5 ve 6."

4 K TEŞKİLATININ AMERİKA'DAKİ ALTI KURUCUSUNDAN BİRİSİ OLAN, MR. A.B. GRAHAM  İLE BİRLİKTE OLMUŞ,
MR. A.B. GRAHAM, AMERİKA'DA TARIM KONUSUNDA BÜYÜK HİZMETLERİ OLAN BİR İSİM...
TURHAN UYGUR AMERİKA'LI ÜNLÜ ÇİFTÇİYE VATANINI O KADAR GÜZEL ANLATMIŞ Kİ,
"DOKSAN YAŞINDA OLMASAM SENİNLE MUTLAKA TÜRKİYE'YE GELİRDİM" YANITINI ALMIŞ.

TÜRKİYE ÇİFTÇİ TEŞEKKÜLLERİ FEDERASYONU KURULUŞU  "10 ARALIK 1961
ÜYELER ANITKABİR ASLANLI YOLDA,

TÜRKİYE ÇİFTÇİ TEŞEKKÜLLERİ FEDERASYONU KURULUŞU

KURUCU ÜYELER ANITKABİR'DE

10 ARALIK 1961

23 KASIM 1960 REŞADİYE
DÖNEMİN MERSİN VALİSİ AZİZ AVMAN TARAFINDAN ÇİFTÇİLERİN EĞİTİLMESİ VE BİLGİLENDİRİLMESİ KONULARINDAKİ ÇABALARINDAN DOLAYI TURHAN UYGUR'A TEŞEKKÜR EDİLİRKEN..

23 KASIM 1960

REŞADİYE ÇİFTÇİ EĞİTİMİ SONU ÖDÜL TÖRENİ

23 KASIM 1969 REŞADİYE

KÜTÜPHANEDE ANILAR, ULUSAL VE ULUSLARARASI ÖDÜLLER KÖŞESİ

TURHAN UYGUR VE OĞLU KADRİ UYGUR İLE BİRLİKTE

                         "Sevgili Kadri Uygur belgeleri fotoğraflayarak bana çok yardımcı oldu"

TURHAN UYGUR EŞİ AYHAN UYGUR HANIMEFENDİ İLE.

TURHAN UYGUR EŞİ VE OĞLU KADRİ İLE 

ÖZELLİKLE SAĞLIKLI BESLENME KONUSUNDAKİ ÇABALARINDAN TANIDIĞIMIZ, PROGRAM YAPIMCISI DR. YASEMİN BRADLEY İLE ÇİFTLİĞİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN BİR SÖYLEŞİDE...
BU PROGRAM TRT'DE DEFALARCA YAYINLANDI..